2023 चे सर्वात मोठे धडे

2023 हे वर्ष जवळपास संपत आले आहे. हे वर्ष उत्साहाने, आनंदाने, यशाने, अपयशाने, भीतीने, पण सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे आशांनी भरलेले होते. 2022 सर्वांसाठी कठीण होते. कोरोना महामारीने आपल्या आयुष्यात बरेच काही बदलले. 2020 ते 2022 मध्ये आपण गमावलेल्या सर्व गोष्टींव्यतिरिक्त, आपल्याला एक गोष्ट मिळाली आणि ती म्हणजे कृतज्ञता. आपल्याकडे असलेल्या जीवनाबद्दल, आपल्या कुटुंबासाठी आणि प्रियजनांसाठी कृतज्ञता. आता आपण सर्वच 2024 सालचे स्वागत करण्यापासून काही दिवस दूर आहोत, येत्या वर्षात आयुष्याने आपल्यासमोर काय वाढून ठेवले आहे हे पाहण्यासाठी आपण सर्व नक्कीच खूप उत्सुक आहोत. पण, नवीन वर्षाची आपण आतुरतेने वाट पाहत असताना, जे नवीन आशा घेऊन येत आहे, 2023 या वर्षाने आपल्याला शिकवलेले सर्व धडे आपण विसरू शकत नाही.

2023 मध्ये मानवांवर परिणाम करणाऱ्या काही नकारात्मक गोष्टी पाहू.

1. रशिया युव्रेन युद्ध-

नवीन वर्षाची सुऊवात रशिया आणि युव्रेनच्या भयानक युद्धाने झाली. बरेच लोक मारले गेले, बेघर झाले, लोकांनी त्यांचे प्रियजन गमावले. मालमत्तेची नासधूस झाली आणि बरीच राजकीय अशांतता निर्माण झाली. युद्धामुळे, युरोपीय देशांना मंदीचा फटका बसला आणि तेलाच्या किमती वाढल्या, परिणामी चलनवाढ झाली. युद्धामुळे विनाशाशिवाय काहीही निर्माण होत नाही, हे आपल्याला शिकवते की मानव अकल्पनीय कार्य करण्यास सक्षम आहे. जर कोणी युद्ध पुकारण्याचा विचार करत असेल तर ते सर्वात बुद्धिमान प्रजाती असूनही माणूस किती क्रूर असू शकतो हे दर्शविते.

2. नैसर्गिक आपत्ती-

या वषी जगाला दुर्दैवाने अनेक नैसर्गिक आपत्तींना सामोरे जावे लागले. अमेरिकन चक्रीवादळ, पॅलिफोर्नियातील पूर, टर्की व सीरियातील भूकंप, चेन्नईतील चक्रीवादळ यांनी काही मिनिटात त्या भागांना उद्ध्वस्त केले. पण म्हणतात ना त्याप्रमाणे, जेव्हा देवाची इच्छा असते, तेव्हा जगातील सर्वात शक्तिशाली माणूसही असहाय्य होतो. जगभरातील नैसर्गिक आपत्तींमध्ये होणारी वाढ हा देखील  आगामी समस्येचा इशारा आहे, तो म्हणजे हवामान बदल.

3. हवामान बदल वाढले-

जग बदलत आहे. मानव जसजशी अधिकाधिक प्रगती करत आहे, तसतसे आपण आपल्या मातृभूमीचे नुकसान करत राहतो. प्रदूषण, झाडे तोडणे, विषारी रसायने, लँडफिल्स आणि बरेच काही यासारखे अनेक घटक हवामान बदलास कारणीभूत ठरतात. हे सर्व घटक मानवनिर्मित आहेत. आणि प्रत्येक वर्षासह, हवामान बदलाचे पुरावे अधिकाधिक ठळक होत आहेत.

4. इस्रायल पॅलेस्टाईन संघर्ष-

इस्रायल-पॅलेस्टाईन संघर्ष हा एक प्रदीर्घ आणि जटिल विवाद आहे जो प्रामुख्याने प्रतिस्पर्धी दावे आणि प्रदेश, सार्वभौमत्व आणि स्वयं-निर्णयावरील ऐतिहासिक

तक्रारींवर केंद्रित आहे. परस्परविरोधी कथांमधून आणि खोलवर बसलेल्या ऐतिहासिक, धार्मिक व राजकीय घटकांमुळे, इस्रायली आणि पॅलेस्टिनी दोघेही एकाच भूमीवर हक्क सांगतात. प्रमुख मुद्यांमध्ये सीमा, जेऊसलेमची स्थिती, पॅलेस्टिनी राज्याचा दर्जा, इस्रायली वसाहती, सुरक्षा चिंता व निर्वासितांचे हक्क यांचा समावेश आहे. आपण आशा कऊया की माणूस म्हणून आपण तोडगा काढण्यासाठी हिंसाचार व मार्ग निवडणार नाही. त्याऐवजी, माणूस मानवी जीवनाचे मूल्य समजून घेऊन अशा निष्कर्षापर्यंत पोहचेल ज्यामुळे प्रत्येकाला त्याच्या हक्काचा न्याय मिळेल.

गेल्या वर्षभरात खूप काही घडले आहे. बऱ्याच गोष्टींनी आपल्याला या जगाची धोकादायक बाजू दाखवली आहे. यामुळे आपल्याला भविष्यासाठी अधिक भीती आणि चिंता वाटू लागली आहे. पण, जशी या जगाला नकारात्मक बाजू आहे तशीच या जगाची एक सकारात्मक बाजूही आहे. आता यावषी घडलेल्या काही क्रांतिकारी आणि सकारात्मक गोष्टी पाहू.

1. चॅट जीपीटी आणि एआय चे आगमन-

तंत्रज्ञानाचे जग सतत विकसित होत आहे. आपले जीवन सोपे आणि सोयीस्कर बनवण्यासाठी मानव रोज नवनवीन तंत्रज्ञान विकसित करत आहे. असाच एक शोध ज्याने इंटरनेटवर कब्जा केला आहे तो म्हणजे एआय. एआय कडे प्रत्येक गोष्टीचे उत्तर आहे. तो पेपर लिहू शकतो, तुम्हाला बातम्या सांगू शकतो, तुमच्याशी गप्पा मारू शकतो, समस्या सोडवू शकतो आणि बरेच काही. आपल्या दैनंदिन जीवनासाठी आपण आता तंत्रज्ञानावर इतके अवलंबून आहोत हे भीतीदायक वाटत असले तरी ते आपले जीवन सोपे करत आहे. ही तांत्रिक प्रगती नक्कीच जग बदलून टाकणार आहे.

2. भारताची चांद्र मोहीम-

यावषी भारताने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरणारा पहिला देश बनून इतिहास रचला. हे भारतासाठी विकास आणि शक्तीच्या दिशेने एक मोठे पाऊल आहे. भारत विविध क्षेत्रात करत असलेल्या प्रगतीचा प्रत्येक भारतीयाला नक्कीच अभिमान वाटला पाहिजे.

3. भारताने 2 ऑस्कर जिंकले-

ऑस्कर पुरस्कार हा जगातील सर्वात प्रतिष्ठित पुरस्कारांपैकी एक आहे. भारताने या वषी वाय चित्रपटासाठी सर्वोत्कृष्ट गाणे आणि सर्वोत्कृष्ट डॉक्मयुमेंटरी असे दोन ऑस्कर जिंकले. ही एक ऐतिहासिक घटना आहे कारण भारताने या श्रेणीसाठी यापूर्वी कधीही ऑस्कर जिंकलेला नाही. एक भारतीय म्हणून हे पाहून खूप अभिमान वाटतो की लोक हळूहळू पण निश्चितपणे भारताला जागतिक शक्तीस्थान म्हणून ओळखू लागले आहेत.

4. पायाभूत सुविधांमध्ये प्रगती-

या वषी भारतात दोन प्रमुख रस्त्यांचे उद्घाटन करण्यात आले आहे म्हणजेच बंगळूर-म्हैसूर एक्सप्रेस वे आणि दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेस वेचा एक भाग. सर्व देशांसाठी, विशेषत: भारतासारख्या उच्च लोकसंख्येचा दर असलेल्या देशांसाठी चांगली पायाभूत सुविधा असणे महत्त्वाचे आहे. हे राहणीमान सुलभ करेल आणि भविष्यात अधिक प्रगतीसाठी दरवाजे उघडतील. या वर्षातील सर्व घडामोडी, आव्हाने आणि उपलब्धी पाहिल्यानंतर, आपण असे म्हणू शकतो की जीवनाने आपल्याला सर्व वेगवेगळ्या अनुभवांची चव दिली आहे. काही दु:खाचे क्षण तसेच काही उत्सवाचे, उत्साहाचे क्षण असतात. जरी जग बदलत असले तरी, एक गोष्ट जी सतत असते ती म्हणजे आपली जगण्याची आशा आणि इच्छा. 2024 मध्येही माणूस सर्व संकटांशी लढा देत जीवनात प्रगती करत राहील आणि पुन्हा एक नवीन जीवनाचे पर्व सुरू होईल!

-श्राव्या माधव कुलकर्णी