सोन्याचे दिवस

अमेरिका व चीनमधील व्यापारयुद्ध, ट्रम्प यांची उफराटी धोरणे, कमकुवत डॉलर व शेअर बाजारात निर्माण झालेली अस्थिरता यासारख्या कारणांमुळे देशातील सोन्याच्या भावाने ओलांडलेला एक लाखांचा टप्पा ही ऐतिहासिकच घटना म्हणावी लागेल. सोने हा भारतीयांच्या अत्यंत जिव्हाळ्याचा व प्रेमाचा विषय मानला जातो. विशेष म्हणजे सोन्यामध्ये गुंतवणूक करणे, हा अतिशय सुरक्षित पर्याय मानला जातो. परंतु, त्याच सोन्याचा भाव कोरोना काळातील प्रति तोळा 43 हजारांवरून तब्बल एक लाख ऊपयांवर पोहोचणे, हे स्तिमित करणारेच ठरावे. वास्तविक महिन्याभरापूर्वीच सोन्याच्या दराने 94 हजार ऊपयांना स्पर्श केला होता. त्यावेळीच सुवर्णदर एक लाखांचा टप्पा पार करण्याची शक्मयता जाणकारांकडून व्यक्त करण्यात येत होती. ती आता प्रत्यक्षात उतरल्याचे दिसून येते. कोरोनानंतरच्या काळात शेअर बाजाराकडे लोकांची पावले मोठ्या प्रमाणात वळली. ज्यांना शेअर मार्केट म्हणजे काय, त्याची समीकरणे काय असतात, यापैकी कशाचीही माहिती नव्हती, अशांनीही डिमॅट खाती सुरू करण्यास प्राधान्य दिले. दरम्यानच्या काळात शेअर बाजारात प्रचंड उलथापालथ झाली. अगदी 80 हजारांवर सेन्सेक्स पोहोचल्याचे दिसून आले. परंतु, गेल्या काही दिवसांत शेअर बाजारही गटांगळ्या खाताना दिसत आहे. आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील अस्थिरता, अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे घातकी निर्णय याचाही शेअर बाजारावर परिणाम झाल्याचे तज्ञांकडून सांगण्यात येते. त्यामुळे लोकांच्या मनात शेअर मार्केटमधील गुंतवणुकीबाबत साशंकता निर्माण न झाली, तर नवलच. अशा अनिश्चिततेच्या काळात शेअर बाजारापेक्षा सोन्यात गुंतवणूक बरी, या निष्कर्षाप्रत ग्राहक आलेले दिसतात. त्यातूनच सोन्यातील गुंतवणूक व पर्यायाने सोन्याचे भाव वाढत चालल्याचे या क्षेत्रातील मंडळी सांगतात. खरे तर अध्यक्षपदावर आल्यापासून ट्रम्प यांनी वेगवेगळ्या निर्णयांचा सपाटाच लावला आहे. भारतासह जगभरातील अनेक देशांवर त्यांनी भरमसाठ आयात कर लागू केला असून, भारतावर 26 टक्के व्यापार कर लागू होणे हा त्याचाच भाग. हे आयात शुल्क व कर याचा संपूर्ण जगावर परिणाम झाला असून, त्यातूनच सोन्याचे भाव कडाडण्यास सुऊवात झाल्याचे तज्ञ सांगतात. खरे तर लंडन बुलियन मार्केट हा जगातला आघाडीचा टेडिंग फ्लॅटफॉर्म आहे. तिथेच सोन्याचे भाव निश्चित होतात. बडे उद्योजक व खाण उद्योजक या व्यवस्थेचा भाग असून, युद्धजन्य स्थितीचाही यावर परिणाम होत असल्याचे म्हटले जाते. आजही जागतिक महासत्ता म्हणून अमेरिकेचाच उल्लेख होतो. त्यामुळे अमेरिकेचे अध्यक्ष काय म्हणतात, कोणती धोरणे राबवतात, हे फार महत्त्वाचे असते. अमेरिकेच्या छोट्या मोठ्या निर्णयाचाही जागतिक अर्थकारणावर परिणाम होत असतो. ट्रम्प यांनी आयातशुल्क वाढवण्यासह स्थलांतरितांबाबत घेतलेले धोरण, वेगवेगळ्या देशांना दिलेल्या धमक्मया यातून युद्धजन्य परिस्थिती निर्माण झाल्याचे दिसते. अशा अस्थिर परिस्थितीत गुंतवणुकीचा सुरक्षित मार्ग म्हणून सोन्याला प्राधान्य देण्यात येत असल्याचे दिसते. मागच्या काही दिवसांत अमेरिका व चीनमधील व्यापारयुद्ध टीपेला पोहोचले आहे. त्यातून कच्च्या मालाच्या किमतीदेखील वाढू लागल्या आहेत. स्वाभाविकच या गोंधळात सोन्याची चकाकी वाढली असल्याचे गुंतवणूकविषयक सल्लागारांचे मत आहे. दुसऱ्या बाजूला ट्रम्प यांनी फेडरल रिझर्व्हचे अध्यक्ष जेरोम पॉवेल यांना बडतर्फ करण्याची धमकी दिली असून, याने डॉलर तीन वर्षांच्या नीचांकी पातळीवर घसरला आहे. यामधूनच सुरक्षित खरेदीला वेग आल्याने सोन्याच्या दरातील तेजी कायम असल्याचे मानले जाते. याशिवाय बँकांमधले कमी व्याजदर आणि रिअल इस्टेट क्षेत्राला आलेल्या मर्यादा याचाही कुठेतरी सोन्याच्या भावावर परिणाम झाल्याचे दिसते. बांधकाम क्षेत्रात सध्या मागणीपेक्षा पुरवठा जास्त आहे. एकीकडे या क्षेत्राचे आकर्षण घटत असताना सुवर्ण क्षेत्राकडे मात्र लोकांचा कल वाढत असल्याचे दिसून येते. एकूणच हा टेंड पाहता पुढच्या टप्प्यात सोन्याचे भाव अगदी सव्वा लाखालाही भिडू शकतात, अशीही शक्यता अभ्यासकांकडून व्यक्त करण्यात येत आहे. तसा एप्रिल, मे हा लग्नसराईचा काळ मानला जातो. भारतासारख्या देशात वर्षभरात कधीही सोने खरेदी करणाऱ्या सुवर्णप्रेमींची तशी कमी नाही. तथापि, लग्नसराईत मोठ्या प्रमाणात सोने खरेदी केली जाते. मात्र, सोन्याचे वाढते भाव पाहता सर्वसामान्यांना सोने खरेदी करताना बरीच कसरत करावी लागू शकते. तरीही सोन्याचे भारतातील स्थान पाहता खरेदीचा ओघ आटण्याची शक्यता तशी कमीच असेल. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील चढउतार, आर्थिक स्थिती, करविषयक धोरणे, स्थानिक चलनमूल्य व महागाई यांसह विविध घटकांवर सोन्याचा दर निश्चित होतो. आज संपूर्ण जगाची परिस्थिती पाहिली, तर न्यूयॉर्कपासून टोकियोपर्यंत आणि लंडनपासून ते दिल्लीपर्यंत सर्वत्र एकप्रकारची अस्थिरता पहायला मिळते. त्यातून संपूर्ण जग एकप्रकारच्या आर्थिक अरिष्टाच्या चिंतेने ग्रासल्याचे दिसते. ही अर्थविषयकच चिंता वा जागतिक अस्थिरता जोवर कायम असेल, तोवर तरी सोन्याच्या भावामध्ये कोणताही उतार पडण्याची अजिबात चिन्हे दिसत नाहीत. मुळात सोने हा गुंतवणुकीसाठी अतिशय हुकमी आणि सुरक्षित पर्याय म्हणून ओळखला जातो. इतर क्षेत्रातील गुंतवणूक घाट्याची ठरू शकते. पण, सोन्यात गुंतवलेला पैसा हमखास चलन मिळवून देतो, अशी सर्वसाधारण लोकभावना आहे. हे बघता सोन्याचे दिवस आगामी काळातही कायम राहण्याची शक्यता अधिक होय. खरे तर सोन्याचा चढता आलेखही एक संधी घेऊन आला आहे. त्याचे सोने करण्याची संधी गुंतवणूकदार सोडणार नाहीत, एवढे मात्र नक्की.