कृषी रोबोटिक तंत्रज्ञान

(उत्तरार्ध)

अनेक कृषी अॅप्लिकेशन्ससाठी मोबाईल रोबोट्स महत्त्वाचे आहेत. पारंपारिक उत्पादनामध्ये उत्पादनांना रोबोट सेल किंवा स्टेशनवर आणू शकता. कृषी उद्योगात उत्पादनासाठी रोबोट आणणे आवश्यक आहे. बहुतेक रोबोट्स, जसे की सहा-अक्षीय रोबोट्स, पारंपारिक उत्पादन लक्षात घेऊन तयार केले गेले असल्याने, कृषी उद्योग आणि शेतीच्या अनुप्रयोगांसाठी आवश्यक गतिशीलता सक्षम करण्यासाठी हे रोबोट मोबाइल रोबोटसह जोडतात. फील्ड आणि इतर बाह्य वातावरणात नेव्हिगेट करण्यासाठी मोबाईल रोबोट्स चाके किंवा ट्रॅकसह सुसज्ज आहेत.

शेतकरी स्वायत्त ट्रॅक्टर वापरू शकतात जसे की लागवड करणे, खते देणे आणि फवारणी करणे, जेथे अचूकता आणि सुसंगतता महत्त्वपूर्ण आहे. जीपीएस आणि इतर मॅपिंग तंत्रज्ञान त्यांना मानवी ड्रायव्हर्सशिवाय फील्डमधून स्वायत्तपणे नेव्हिगेट करण्याची परवानगी देतात. शेतीमध्ये स्वायत्त ट्रॅक्टर वापरण्याचा एक फायदा म्हणजे, ते चोवीस तास काम करू शकतात, कार्यक्षमता वाढवतात आणि मजुरीचा खर्च कमी करतात. ते सुसंगत वेगाने कार्य करू शकतात आणि सातत्यपूर्ण अॅप्लिकेशन दर राखू शकतात, ज्यामुळे अधिक एकसमान पीक वाढ होते आणि उत्पन्न वाढते. याव्यतिरिक्त, ते स्वायत्त असल्यामुळे, ते अडथळे टाळू शकतात आणि आव्हानात्मक भूप्रदेशात नेव्हिगेट करू शकतात, अपघात आणि पीक नुकसानीचा धोका कमी करतात.

फळे आणि भाजीपाला यासारख्या पिकांची कापणी करण्यासाठी कापणी करणारे रोबोट तयार केले आहेत. ते सेन्सर आणि कॅमेरे वापरून पिके केव्हा पिकवायला तयार आहेत हे शोधतात, त्यानंतर उत्पादनाला हानी न करता काळजीपूर्वक कापणी करण्यासाठी रोबोटिक शस्त्रs किंवा इतर साधने वापरतात. सहा-अक्ष रोबोट बहुतेक वेळा पिकिंग प्रक्रियेसाठी जबाबदार असतात. ते स्थिर रोबोट असल्याने, ते सहसा मोबाइल युनिटसह जोडलेले असतात. हे युनिट मोबाईल रोबोट किंवा रोबोटिक ट्रान्सपोर्ट युनिट असू शकते.

रोबोट अंगमेहनतीशिवाय शेतातील तण काढतात. तण काढण्यासाठी रोबोट तण ओळखण्यासाठी इमेज रेकग्निशन तंत्रज्ञानाचा वापर करतात आणि त्यांना मातीतून काढून टाकण्यासाठी अचूक साधने वापरतात. विशेषत: तण काढण्यासाठी डिझाइन केलेले अनेक उद्देशाने तयार केलेले रोबोट्स आहेत. हे यंत्रमानव तण शोधत उत्पादनाच्या वर रेंगाळतात. जेव्हा ते तण सापडते तेव्हा ते खेचण्यासाठी, चिमटण्यासाठी किंवा फवारण्यासाठी हात वाढवतात.

तण नियंत्रणासारख्या कामांसाठी मोबाईल आणि आर्टिक्युलेटेड रोबोट जोडले जाऊ शकतात. ते स्वायत्तपणे शेतात नेव्हिगेट करू शकतात आणि मानवी श्रमाची गरज न घेता तण ओळखू शकतात आणि काढू शकतात. याव्यतिरिक्त, शेतकरी या रोबोट्सचा वापर काही प्रकरणांमध्ये माती विश्लेषण, लागवड आणि कापणी यांसारख्या कामांसाठी करू शकतात.

पेरणी आणि पिकांची लागवड करण्याच्या प्रक्रियेला स्वयंचलित करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. पेरणी आणि लागवडीची कामे दमछाक करणारी आणि पुनरावृत्ती करणारी आहेत. हे यंत्रमानव जीपीएस आणि इतर तंत्रज्ञानाचा वापर करून जमिनीत तंतोतंत बियाणे पेरतात, प्रत्येक बियाण्यासाठी इष्टतम अंतर आणि खोली सुनिश्चित करतात. विशिष्ट उद्देशाने बनवलेले मोबाइल रोबोट आणि स्वायत्त ट्रॅक्टर या कामांसाठी विशेषत: मोठ्या प्रमाणात शेती प्रणालीसाठी वापरले जातात. छोट्या-छोट्या उत्पादनांमुळे आर्टिक्युलेटेड आर्म्स आणि मोबाईल रोबोट्सचा फायदा होऊ  शकतो.

शेतीमध्ये खतनिर्मिती करण्यासाठी रोबोट्सचा वापर वाढत आहे. पारंपारिक फर्टिलायझेशन पद्धतींमध्ये बऱ्याचदा संपूर्ण शेतात खताचा प्रसार केला जातो, जे अपव्यय असू शकते आणि असमान वितरणास कारणीभूत ठरू शकते. दुसरीकडे, खताचा वापर करणारे रोबोट थेट झाडे किंवा मातीवर खत घालू शकतात, कचरा कमी करतात आणि प्रत्येक झाडाला योग्य प्रमाणात पोषक द्रव्ये मिळतात याची खात्री करतात.

हे रोबोट्स सेन्सर आणि मॅपिंग तंत्रज्ञानाने सुसज्ज असू शकतात, जे त्यांना शेतात नेव्हिगेट करण्यास आणि अचूक ठिकाणी खत घालण्याची परवानगी देतात. काही यंत्रमानव वायवीय प्रणाली वापरून खताच्या गोळ्या जमिनीत टाकतात, तर काही द्रव खतांचा वापर करतात जे थेट झाडांवर फवारले जातात. मोटर्स हे एक रोबोट्सचा प्रमुख घटक आहे, जे रोबोट्सला त्यांची कार्ये करण्यास सक्षम बनवतात, त्यांचे रोबोटिक हात चालविण्यास सक्षम करतात आणि त्यांना हलविण्यास, पकडण्यास आणि अचूक कार्ये करण्यास सक्षम

करतात.

डॉ. वसंतराव जुगळे