औषध साहित्याच्या निर्मितीत देशाची स्वयंपूर्णतेकडे वाटचाल

आयातीवरील अवलंबित्व 50 टक्क्यांनी होणार कमी : दोन नवीन प्रकल्पांची होणार सुरुवात

नवी दिल्ली :

प्रमुख औषधी साहित्याच्या निर्मितीत देश स्वयंपूर्ण होईल, आयात अवलंबित्व 50 टक्क्यांनी कमी होणार असल्याचे संकेत आहेत. कारण यामध्ये दोन नवीन प्रकल्पांची सुरुवात झाल्यामुळे भारत स्वदेशी उत्पादनाला चालना देण्याचा आणि आयातीवरील आपले अवलंबित्व अर्धे करण्याचा विचार करत आहे.

चीनकडून, प्रमुख औषधी घटकांसाठी स्टार्टिंग मटेरियल (केएसएम) आणि अॅक्टिव्ह फार्मास्युटिकल इंग्रिडियंट (एपीआय) वरील आयात अवलंबित्व कमी करण्यासाठी बल्क औषधांसाठी उत्पादन लिंक्ड इन्सेंटिव्ह योजनेअंतर्गत गेल्या महिन्यात दोन प्लांट सुरु करण्यात आले.

या प्लांटमध्ये पेनिसिलिन जी, 60 एपीए आणि क्लॅह्युलेनिक अॅसिड जे अनेक सामान्य प्रतिजैविकांमध्ये वापरले जाणारे महत्त्वाचे रेणू आहेत, तयार करण्याचे ठरवले आहे. दोन दशकांहून अधिक काळ देशात त्यांचे उत्पादन बंद होते. ऑर्गनायझेशन ऑफ फार्मास्युटिकल प्रोड्युसर्स ऑफ इंडियाचे महासंचालक अनिल मताई म्हणाले की, पेनिसिलिन जी आणि क्लॅह्युलेनिक अॅसिड हे ऐतिहासिकदृष्ट्या मुख्यत्वे चीनमधून आले आहे, ज्यामुळे भारतीय फार्मास्युटिकल क्षेत्राला बाह्य पुरवठ्यावर अवलंबून राहावे लागते आहे. सरकार आणि उद्योगांना आशा आहे की हे संयंत्र कार्यान्वित झाल्यानंतर, अणुऊर्जेसाठी आयातीवरील अवलंबित्व सुमारे 50 टक्क्यांनी कमी होईल.

अरबिंदो फार्माची पूर्ण मालकीची उपकंपनी असलेल्या ल्यूपिस फार्माच्या मालकीच्या पहिल्या प्लांटने आंध्र प्रदेशातील काकीनाडा येथील युनिटमध्ये 15,000 टन पेनिसिलिन जी तयार करणे अपेक्षित आहे. भारताने आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये अनुक्रमे 2,066 कोटी आणि 3,490 कोटी किमतीचे पेनिसिलिन जी आणि 6-एपीए आयात केले, असे फार्मास्युटिकल्स विभागाने जारी केलेल्या आयात डेटानुसार समजते. यामध्ये चीनच्या आयातीचा वाटा 77 टक्के आणि 94.1 टक्के आहे.

एका सरकारी अधिसूचनेत म्हटले आहे की, ‘या प्लांटच्या कार्यान्वित झाल्यामुळे पेनिसिलिन जी आणि 6-एपीए वरील भारताचे आयात अवलंबित्व 50 टक्क्यांनी कमी होण्याची शक्यता आहे. 15,000 टन पेनिसिलिन जी निर्यात करायच्या आहेत, त्यापैकी 3,000 टन देशांतर्गत विक्रीसाठी राखून ठेवलेले आहेत, तर आणखी 12,000 टन 6,000 टन 6-एपीए तयार करण्यासाठी वापरायचे आहेत.