जीडीपीमधील प्रत्यक्ष कराचा हिस्सा नवा विक्रम प्राप्त करेल

अर्थसंकल्प 2024 च्या पार्श्वभूमीवर अंदाज व्यक्त  : रेटिंग एजन्सी आयसीआरचे संकेत

नवी दिल्ली :

चालू आर्थिक वर्षात सकल देशांतर्गत उत्पादन (जीडीपी) आणि प्रत्यक्ष कराचे गुणोत्तर या शतकातील सर्वोच्च पातळीवर राहू शकते. यासह, वस्तू आणि सेवा कर (जीएसटी) संकलनात तीक्ष्ण वाढ झाल्याने जीडीपीचे प्रमाण 2008-09 च्या सर्वकालीन उच्चांकी किंवा उच्च पातळीवर पोहोचले, तरीही अबकारी आणि सीमाशुल्क यांच्याकडून मिळणाऱ्या पावत्या केंद्रीय करांमधून मिळू शकतात. 1 फेब्रुवारी रोजी संसदेत सादर होणाऱ्या अंतरिम अर्थसंकल्पातील आर्थिक वर्ष 24 साठी सुधारित अंदाजामध्ये हे दिसून येईल. हे 2023-24 च्या पहिल्या आगाऊ अंदाजानुसार उच्च कर संकलन आणि कमी नाममात्र जीडीपीमुळे असणार आहे.

रेटिंग एजन्सी आयसीआरएने अंदाज व्यक्त केला आहे की प्रत्यक्ष कर संकलन बजेट अंदाजापेक्षा (बीइ) 1 लाख कोटी रुपये जास्त असू शकते. असे झाल्यास सुधारित अंदाजानुसार प्रत्यक्ष कर संकलन 19.23 लाख कोटी रुपये होईल. पहिल्या आगाऊ अंदाजात, नाममात्र जीडीपी 296.58 लाख कोटी रुपयांचा अंदाज आहे.

अशा परिस्थितीत, आर्थिक वर्ष 24 च्या सुधारित अंदाजानुसार प्रत्यक्ष कर-जीडीपी गुणोत्तर 6.48 टक्क्यांपर्यंत वाढेल. ही 2000-01 नंतरची सर्वोच्च पातळी असेल. अर्थसंकल्पीय अंदाजात, प्रत्यक्ष कर-जीडीपी गुणोत्तर 6.04 टक्के असण्याचा अंदाज होता.

प्रत्यक्ष कर वाढ 1.99 पर्यंत वाढण्याची शक्यता आहे, जी आर्थिक वर्ष24 साठी 1.3 च्या बजेट अंदाजापेक्षा जास्त आहे आणि 1.18 च्या 2022-23 साठी वास्तविक आहे. याशिवाय, प्रत्यक्ष करातील वाढ 2000-01 मध्ये 3.32, 2002-03 मध्ये 2.59, पुढील वर्षी 2.19, 2006-07 मध्ये 2.42 आणि 2007-08 मध्ये 2.27 होती.

जीडीपीच्या विस्तारामुळे झालेल्या बदलानुसार कर उलाढाल मोजली जाते. घातांक 1 पेक्षा जास्त असल्यास, याचा अर्थ असा की प्राप्ती जीडीपी वाढीच्या दरापेक्षा जास्त वाढली आहे. 10.5 टक्के वाढीच्या तुलनेत जीडीपी 8.9 टक्क्यांनी वाढण्याचा अधिकृत अंदाज आहे. पहिल्या आगाऊ अंदाजामध्ये, नाममात्र जीडीपी हा आर्थिक वर्ष 24 च्या 301.75 लाख कोटींच्या बजेट अंदाजापेक्षा 5.17 लाख कोटी रुपये कमी असण्याचा अंदाज आहे.