राजकीय अस्थिरतेमुळे भारतीय पर्यटनाची घडी विस्कटली

बांगलादेश-भारत यांच्यामधील पर्यटनाच्या स्थितीवरील भाष्य 

नवी दिल्ली :

बांगलादेशातील अलीकडील संकटामुळे भारतीय पर्यटन उद्योगाला मोठा धक्का बसला आहे. बांगलादेशातून येणाऱ्या पर्यटकांच्या संख्येत 90 टक्क्यांनी घट झाली आहे. बांगलादेश टूर ऑपरेटर्स असोसिएशनच्या अधिकाऱ्यांच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, सुमारे दोन आठवड्यांपूर्वी, विद्यार्थ्यांच्या वाढत्या निषेधाच्या पार्श्वभूमीवर पंतप्रधान शेख हसीना यांनी राजीनामा देऊन देश सोडला तेव्हापासून, फ्लाइट्स तात्पुरती थांबवण्यात आली आहेत आणि वैद्यकीय व्हिसा वगळता इतर व्हिसा निलंबित करण्यात आला. उ•ाणे आता पुन्हा सुरू झाली असली तरी, ढाक्याला जाणाऱ्या फ्लाइटमधील प्रवाशांची संख्या 50 टक्क्यांहून अधिक घसरली आहे, असे बजेट एअरलाइनच्या अधिकाऱ्याने सांगितले.

भारतात येणाऱ्या बांगलादेशी पर्यटकांची संख्या किती आहे?

बांगलादेशच्या टूर ऑपरेटर्स असोसिएशनचे संचालक मोहम्मद तस्लीम अमीन शोवान म्हणाले की, भारत हा बांगलादेशच्या विदेशी प्रवासी बाजारपेठेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. ‘बांगलादेशी प्रवाशांसाठी भारत हे एक प्रमुख गंतव्यस्थान आहे,’ ते म्हणाले. भारतात येणाऱ्या प्रवाशांची संख्या 40 ते 45 टक्के आहे. बहुतेक लोक वैद्यकीय उपचारांसाठी येतात (80 टक्क्यांहून अधिक). याशिवाय, 15 टक्के लोक खरेदीसाठी आणि 5 टक्के लोक सुट्ट्यांसाठी भारतात येतात,’ शोवान पुढे म्हणाले की, सणांपूर्वी कोलकाता हे आवडते शॉपिंग हब आहे, तर सिक्कीम, ईशान्य भारत आणि काश्मीर देखील पर्यटकांना आकर्षित करतात.

प्री-कोविड स्तरावर न पोहोचलेल्या पर्यटकांची संख्या

2023 मध्ये भारतात पर्यटकांची संख्या 43.5 टक्क्यांनी वाढली असली तरी, ही संख्या महामारीपूर्व पातळीपेक्षा 15.5 टक्के कमी आहे. गेल्या वर्षी देशात 92.3 लाख पर्यटक आले आणि 24,707 कोटी रुपयांचे परकीय चलन मिळाले. यापैकी बांगलादेशातील पर्यटकांची संख्या सर्वाधिक होती, जी एकूण संख्येच्या 22.5 टक्क्यांहून अधिक आहे. इंडियन असोसिएशन ऑफ टूर ऑपरेटर्स (आयएटीओ) पश्चिम बंगाल विभागाचे अध्यक्ष, देबजीत दत्ता म्हणाले की अलीकडील संकटानंतर बांगलादेश आणि भारत दरम्यानचा प्रवास जवळजवळ ठप्प झाला आहे. ‘सरकारने व्हिसा देणे बंद केले आहे आणि ज्यांना खरे वैद्यकीय कारण आहे त्यांनाच व्हिसा दिला जात आहे,’ ते म्हणाले. ट्रॅव्हल ऑपरेटर्स, हॉटेल्स आणि हॉस्पिटल्सच्या जवळ असलेल्या गेस्ट हाऊसेसचा व्यवसाय जवळपास 90 टक्क्यांनी घसरला आहे.‘

बांगलादेश ते भारतातील वैद्यकीय पर्यटनामध्ये 2023 मध्ये 48 टक्के लक्षणीय वाढ झाली आहे, ज्यामध्ये रुग्णांची संख्या मागील वर्षी 304,067 वरून 449,570 पर्यंत वाढली आहे. कोलकाता स्थित मेडिकल टुरिझम कंपनीचे मुख्य कार्यकारी आणि संस्थापक (सीईओ आणि संस्थापक) समित बेज म्हणाले की त्यांची कंपनी दर महिन्याला सुमारे 150 बांगलादेशी रूग्णांचे व्यवस्थापन करत असे, परंतु आता रूग्णांची संख्या केवळ 5 ते 6 वर आली आहे. अनेक नियुक्त्या रद्द करण्यात आल्या आहेत.