खासगी वापरामुळे देशांतर्गत मागणीत तेजी

भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या बुलेटिनमधून माहिती समोर :  दुसऱ्या तिमाहीमधील मंदीचा वेग कमी

वृत्तसंस्था/नवी दिल्ली

देशाच्या दुसऱ्या तिमाहीत आर्थिक उलाढालीचा वेग मंदावला आहे. सणासुदीच्या काळात खर्च केल्याने खासगी उपभोगाची मागणी वाढते आणि मध्यम मुदतीचा दृष्टीकोन मजबूत राहतो असा निष्कर्ष भारती रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) सादर केलेल्या बुलेटिनमध्ये ही माहिती दिली. नोव्हेंबरच्या बुलेटिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या ‘स्टेट ऑफ द इकॉनॉमी’ वरील लेखात असेही म्हटले आहे की, आव्हाने आणि वाढत्या संरक्षणवादाच्या दरम्यान जागतिक आर्थिक उलाढाल 2024 च्या चौथ्या तिमाहीत मजबूत राहणार असल्याचा अंदाज बांधला आहे. यामध्ये म्हटले आहे की, ‘देशात 2024-25 च्या दुसऱ्या तिमाहीत दिसलेली मंदी मागे राहिली आहे. कारण खासगी वापरामुळे देशांतर्गत मागणी वाढली आहे. आणि सणासुदीच्या काळात होणारा खर्च तिसऱ्या तिमाहीत वास्तविक आर्थिक उलाढालींना चालना देत आहे.

मध्यम-मुदतीचा दृष्टीकोन तेजीचा राहील कारण मॅक्रो इकॉनॉमिक फंडामेंटल्सची अंतर्भूत ताकद स्वत:ला पुन्हा सांगते, असे लेखात म्हटले आहे.आरबीआयचे डेप्युटी गव्हर्नर मायकेल डेब्राट पात्रा यांच्या नेतृत्वाखालील टीमने लिहिलेल्या लेखात म्हटले आहे की, भारतीय अर्थव्यवस्था ताकद दाखवत आहे. सणाशी संबंधित खप व कृषी क्षेत्रातील सुधारणा यामुळे हे घडले आहे. खरीप पिकासाठी विक्रमी उत्पादन अंदाज आणि रब्बी पिकाच्या सुधारित संभावनांमुळे आगामी काळात शेती उत्पन्न आणि ग्रामीण मागणीसाठी चांगली आशा आहे. लेखात म्हटले आहे की, ‘औद्योगिक आघाडीवर, उत्पादन आणि बांधकामातील गती कायम राहण्याची अपेक्षा आहे. ईव्ही (इलेक्ट्रिक वाहन) दत्तक घेणे, अनुकूल धोरणे, अनुदाने आणि वाढत्या पायाभूत सुविधा भारताला शाश्वत वाहतुकीत अग्रेसर बनवत आहेत. ते उदयोन्मुख स्वच्छ ऊर्जा क्षेत्रांमध्ये रोजगार निर्मितीला प्रोत्साहन देत आहे.’

लेखकांच्या मते, भारताच्या सेवा क्षेत्रातील वाढ मजबूत रोजगार निर्मिती आणि उच्च ग्राहक आणि व्यावसायिक आत्मविश्वासाने सुरू राहण्याची अपेक्षा आहे. त्यात म्हटले आहे की जागतिक अनिश्चितता आणि अस्थिर विदेशी पोर्टफोलिओ गुंतवणुकीमुळे बाँड आणि स्टॉक मार्केटवरील दबाव असूनही, आर्थिक परिस्थिती अनुकूल राहण्याची शक्यता आहे. कॉर्पोरेट बाँड सादर करणे ही बाब एफडीआयच्या प्रवाहातून हे स्पष्ट होते. लेखक असेही सांगतात की खाजगी गुंतवणूक कमकुवत झाली आहे. कॉर्पोरेट उत्पन्नात घट झाल्यामुळे जुलै-सप्टेंबर, 2024 दरम्यान तिमाही आधारावर कमी गुंतवणुकीत हे दिसून आले आहे.  आरबीआयने स्पष्ट केले आहे की बुलेटिनमध्ये प्रकाशित केलेल्या लेखांमध्ये व्यक्त केलेले विचार लेखकांचे आहेत आणि सेंट्रल बँकेचा त्याच्याशी काहीही संबंध नसल्याचाही निर्वाळा यावेळी केला आहे.