शौर्य, साहस, पराक्रमाचे मूर्तिमंत उदाहरण छत्रपती शिवराय!

रोटरी आयोजित शिवकालीन शस्त्र प्रदर्शनाची यशस्वी सांगता : अप्रतिम-दर्जेदार रांगोळ्यांचेही आकर्षण

बेळगाव : ‘जय शिवाजी, जय भवानी’ या घोषणेने प्रत्येकालाच स्फुरण चढते. म्हणूनच लष्करातसुद्धा शत्रूवर तुटून पडताना ‘जय शिवाजी’ असा नारा आजही दिला जातो. छत्रपती शिवराय म्हणजे शौर्य, साहस, पराक्रम यांचे मूर्तिमंत उदाहरण. त्यांचा पराक्रम आजही आपल्याला प्रेरणा देतो. नेमके याचेच प्रत्यंतर रोटरी क्लब साऊथ आयोजित शिवकालीन शस्त्र प्रदर्शनाच्या निमित्ताने आले.गेल्या चार दिवसांपासून मराठा मंदिरमध्ये सुरू असलेल्या प्रदर्शनाला हजारो नागरिकांनी भेट दिली. मुख्य म्हणजे विद्यार्थ्यांसाठी हे प्रदर्शन विनामूल्य खुले असल्याने 20 हजारहून अधिक मुलांनी प्रदर्शनाचा लाभ घेतला. प्रदर्शनात शिवकालीन शस्त्रास्त्रांची अतिशय नेटकी मांडणी करण्यात आली. त्याबरोबरच शिवकालातील मोडी लिपीतील मजकूर, शिवकालीन आरमार, सैन्यदल, मराठा सेनेची संरचना, मराठा नौदलाचे प्रमुख अधिकारी, मराठा नौसेनेचा उदय व ताकद यासह अनेक उपयुक्त माहितींचे फलक प्रदर्शनात मांडण्यात आले होते. याच प्रदर्शनातील छत्रपती शिवरायांच्या मार्गदर्शनाखाली ‘मराठ्यांच्या आरमारांचा श्रीगणेशा’ हा माहिती फलक विद्यार्थीच नव्हे तर मोठ्यांच्या माहितीतसुद्धा भर घालणारा ठरला.

या प्रदर्शनाचे आणखी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्या म्हणजे कलाकारांनी रेखाटलेल्या रांगोळ्या. या रांगोळ्या आहेत की प्रत्यक्ष फोटो काढून मांडण्यात आला आहे, असा संभ्रम निर्माण व्हावा, इतक्या अप्रतिम व दर्जेदार रांगोळ्या कलाकारांनी रेखाटल्या होत्या. सलग 40 तास बसून कलाकारांनी रेखाटलेल्या या रांगोळ्या पाहणे व डोळ्यात साठविणे ही एक सुंदर व विलक्षण अनुभूती होती. पुन: पुन्हा अशा रांगोळ्या पाहायला मिळाव्यात, हीच भावना प्रत्येकाने रांगोळ्या पाहून व्यक्त केली. या प्रदर्शनाला भेट देऊन संपूर्ण प्रदर्शन पाहणारे विद्यार्थी शिवरायांचा इतिहास जाणून घेत होते आणि सभागृहातून बाहेर पडताना ‘जय शिवाजी, जय भवानी, छत्रपती संभाजी महाराज की जय’ अशा घोषणा देताना उत्साहाने सळसळत होते, हेच या प्रदर्शनाचे यश होय. याचे श्रेय रोटरी क्लब साऊथचे अध्यक्ष निलेश पाटील, सचिव भूषण मोहिरे, इव्हेंट चेअरमन अशोक नाईक, को-चेअरमन मनोज सुतार व गोविंद मिसाळे, प्रणव पित्रे व इतर रोटरी सदस्यांना जाते.

वंशजांकडून रोटरी क्लबची प्रशंसा

शुक्रवारी या प्रदर्शनाला तानाजी मालुसरे यांच्या बाराव्या वंशज डॉ. शीतल शिवराज मालुसरे, हिंदुराव घोरपडे यांचे अकरावे वंशज यशराज घोरपडे, बाजीप्रभू देशपांडे यांचे अकरावे वंशज संदेश जी. देशपांडे, कमळोजी साळुंखे यांचे चौदावे वंशज सुहास साळुंखे यांनी भेट दिली. प्रदर्शनाचे नेटके आयोजन व विद्यार्थ्यांचा उत्साह पाहून त्यांनी रोटरी क्लबची प्रशंसा केली.

मावळ्यांकडे शंभर हत्तींचे बळ

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी स्वराज्य निर्माण करताना शंभर हत्तींचे बळ असलेले मावळे तयार केले. सेनापती येसाजी कंक यांनी तर एका हत्तीची सोंड धडावेगळी करत शिवरायांच्या मावळ्याचे शौर्य गोवळकोंडाच्या किल्ल्यात दाखवून दिले. बाजीप्रभू देशपांडे, नरवीर तानाजी मालुसरे यांच्यासारख्या पराक्रमी सरदारांनी शिवाजी महाराजांसाठी जीवाची बाजी लावली. हे मावळे होते म्हणूनच स्वराज्याचे स्वप्न साकार झाले, असे विचार कोल्हापूर येथील शिवव्याख्याते अमर अडके यांनी व्यक्त केले. रोटरी क्लब बेळगाव साउथवतीने आयोजित शस्त्र प्रदर्शन कार्यक्रमाच्या सांगता समारंभात ते बोलत होते. व्यासपीठावर रोटरी क्लब बेळगाव साउथचे अध्यक्ष निलेश पाटील, सेक्रेटरी भूषण मोहिरे, इव्हेंट चेअरमन अशोक नाईक उपस्थित होते. शिवकालीन शस्त्र हा आपल्यासाठी ऐतिहासिक ठेवा आहे. शस्त्र तसेच तानाजी मालुसरे यांची कवड्यांची माळ पाहिल्यानंतर शिवरायांचे शौर्य अनुभवता येते. आपला देदीप्यमान इतिहास समजून घ्यायचा असेल तसेच पुढच्या पिढीला तो समजावा असं वाटत असेल तर अशी शस्त्र प्रदर्शने पाहणे गरजेचे आहे, असे त्यांनी सांगितले.

चिमुकल्याच्या पोवाड्याला उत्स्फूर्त दाद

शस्त्र प्रदर्शनानिमित्त विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमांचेही आयोजन केले होते. शार्दुल केसरकर या  चिमुकल्याने प्रतापगडच्या रणसंग्रामावर आधारित पोवाडा सादर केला. अतिशय सुंदररित्या सादर केलेल्या या पोवाड्याला शिवप्रेमींनी दाद तर दिलीच त्याचबरोबर प्रमुख पाहुणे अमर अडके यांनीही शार्दुलचे कौतुक केले. यानंतर महिलांनी झिम्मा-फुगडी सादर केली. रात्री येळ्ळूर येथील ढोल-ताशा पथकाने अप्रतिम असे वादन केले.