पालक व्हा मालकमंत्री नाही!

राज्यातील पालकमंत्र्यांची यादी शासनाने शनिवारी उशिरा जाहीर केली. या यादीचा एक संदेश, मंत्र्यांनी आपल्याला दिलेल्या जिह्याचे पालक व्हावे, मालक होऊ नये असाही आहे. त्याचा सगळ्यात मोठा आणि जबर फटका बसला आहे तो धनंजय मुंडे यांना. पाठोपाठ त्यांच्या बहिण पंकजा मुंडे यांनाही फटका बसला आहेच. बीड जिह्याचे पालकमंत्रीपद उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांच्याकडे सोपवण्यात आले असून धनंजय मुंडे यांना कोणताही जिल्हा दिलेला नाही. त्यांच्या बरोबरीनेच रायगडचे भरत गोगावले, नाशिकचे दादा भुसे, पुणे जिह्यातील दत्तात्रय भरणे असे मंत्रीही पालकमंत्रिपदापासून वंचित राहिले आहेत. हे वंचित का राहिले हा भाग वेगळा. पण, सर्वात मोठी चर्चा झाली ती धनंजय मुंडे यांची. मुंडे यांनी अजित पवार यांची निवड झाली म्हणून स्वागत केले असले तरीसुद्धा ती त्यांची अगतिकता आहे. आपणच वादळ-संपेपर्यंत या जबाबदारीतून बाजूला करण्यात यावे आणि अजित पवार यांनी या जिह्याचे पालकमंत्रीपद सांभाळावे अशी मागणी केली होती अशा प्रकारचे ट्विट मुंडे यांनी केले आहे. हे आदल्या रात्री केले आणि रविवारी सकाळी शिर्डीच्या अधिवेशनात भाजपबरोबर आपण युती करायलाच नको होती असे भाषणही मुंडे यांनी करून टाकले. पहाटेच्या वेळी शपथविधीलाही आपला विरोध होता आणि अजित दादांच्या बरोबर आपण सगळ्या संकट काळात होतो, आक्रमक प्रचार केला, लोकसभेला, विधानसभेला अनेकांसाठी प्रचारात उतरलो याचे उट्टे काढले जात आहे असे सांगून वाल्मीक कराड प्रकरणातून आपले हात झटकण्याचा प्रयत्न देखील त्यांनी केला आहे. एकाचवेळी षडयंत्राचा आरोप आणि स्वत:चा बचाव करताना मुंडे यांनी वाल्मीक कराडचे नाव आल्यानंतर त्याच्याशी आपले संबंध लपून राहिलेले नाहीत असे वक्तव्य केले होते. त्यावेळचे त्यांचे वक्तव्य आणि आताची बोली बरंच काही सांगणारी आहे. आपल्याला होणारा त्रास म्हणजे अजित पवार गटाला होणारा त्रास असे भासवून त्यांनी स्वत:च्या मंत्रिपदाचा बचाव करण्याचा  प्रयत्न केला. अजित पवार यांनी त्यांना तसेच नवाब मलिक यांना आपल्या अधिवेशनात बोलायची संधी देऊन एक प्रकारे त्यांना आपल्या मनातले सगळे लोकांच्या समोर ओतण्याची परवानगीच देण्यात आल्यासारखे आहे. विरोधकांकडून किंवा भाजपकडून कितीही दबाव आला तरी धनंजय मुंडे यांना आपण राजीनामा देऊ देणार नाही हे अप्रत्यक्षरीत्या अजित पवार यांनी दाखवून दिले आहे. त्यामुळे पालकमंत्री पदाबाबत स्पष्ट संदेश देऊन देखील त्याचा परिणाम आपल्यावर होणार नाही असे दाखवण्याचा दुसऱ्याच दिवशी अजित पवार यांच्या पक्षाकडून प्रयत्न झाला आहे. असो, सरकारमध्ये जे काही सुरू आहे त्याचाच हा आरसा आहे असे म्हटले तर वावगे ठरू नये. अन्यथा पालकमंत्र्याबरोबर सहपालकमंत्री हे नवे शेपूट सरकारने जोडले नसते. विशेष करून मुंबई उपनगर मध्ये भाजपचे मंत्री आशिष शेलार आणि मंगलप्रभात लोढा या दोघांमध्ये जिह्याची केलेली वाटणी एकाच पक्षातील दोन मंत्र्यांना पालकमंत्रिपदाची किती आस आहे आणि मुंबई महापालिकेच्या निवडणुकीच्या तोंडावर या दोन्ही घटकांना संभाळण्यासाठी हे करावेच लागणार हा भाजप पुढचा पेच आहे. कारण, ठाण्याबरोबरच मुंबई शहरचे पालकमंत्रीपद सुद्धा एकनाथ शिंदे यांनी हक्काने स्वत:कडे ठेवले आहे. त्यांनी तसे केले नसते तरीही शिंदे यांनी मुंबईवरचा हक्क गमावला असे झाले असते. तसे तर या तडजोडीत गणेश नाईक यांना पालघरचे पालकमंत्रीपद देणे आणि आदिती तटकरे यांनाच पुन्हा रायगडचे पालकमंत्रीपद देताना गोगावले यांना वंचित ठेवणे, प्रताप सरनाईक यांना धाराशिवला धाडणे ही दुसऱ्या बाजूची यशस्वी खेळी दिसते. कोल्हापुरात सत्तारूढ पक्षाचे सर्व आमदार निवडून आल्याने येथे शिंदे सेनेचे प्रकाश आबिटकर पालकमंत्री झाले तरी भाजपचे दोन आणि भाजपला पाठिंबा देणारे इतर स्थानिक आघाडी प्रमुख पक्ष व बंडखोर यांच्यासाठी माधुरी मिसाळ यांना सहपालकमंत्रीपद देण्यात आले आहे. शिंदे आणि पवार गटातील वादाचा परिणाम साताऱ्यात छत्रपती शिवेंद्रराजे ऐवजी पालकमंत्री शंभूराजे देसाई यांना  देण्यात आले. भोसले यांना लातूर तर मकरंद पाटील यांना बुलढाणा देण्यात आले. हे तिथल्या आकाश फुंडकर यांना अकोल्याला धाडले. हाच प्रकार नाशिकमध्ये भूसे, भुजबळ, कोकाटे, झिरवळ यांचा विरोध डावलून तिथे भाजपच्या गिरीश महाजनना जबाबदारी देण्यात आली तर जळगावमध्ये शिंदेंच्या गुलाबराव पाटलांना कायम ठेवण्यात आले. माणिकराव कोकाटे यांना नंदुरबार तर झिरवळ यांना हिंगोलीची हळद दाखवण्यात आली. तसे यवतमाळ मिळवणारे संजय राठोड, सिंधुदुर्ग मिळवणारे नीतेश राणे, रत्नागिरीचे उदय सामंत, औरंगाबाद ऐवजी नांदेड मिळालेले अतुल सावे, सोलापूर मागितल्याप्रमाणे मिळालेले जयकुमार गोरे किंवा चंद्रपूर मिळालेले अशोक उईके, संभाजीनगर मिळालेले संजय शिरसाठ, परभणी मिळालेल्या मेघना बोर्डीकर, वर्धा मिळालेले पंकज भोयर आणि गडचिरोलीचे सह पालकमंत्रीपद मिळालेले आशिष जयस्वाल हे नशीबवान मंत्री म्हणायचे. पंकजा मुंडे यांना जालना मिळाला म्हणजे डोकेदुखी वाढली! बीड प्रमाणे अजितदादांनी पुणेसुद्धा कायम ठेवले. त्यामुळे चंद्रकांतदादा पाटील यांना पुन्हा सांगलीला परतावे लागले. राज्यातील सर्वात मोठे दोन जिल्हे म्हणजे नागपूर आणि अमरावती बावनकुळे यांना असे सांभाळायला मिळाले आहेत. या सर्वांनी पालक म्हणून इथे जबाबदारी पार पाडली तर राज्याचे कल्याण होईल. पण, अलीकडे मंत्र्यांभोवतीची बजबजपुरी पाहता ते मालक व्हायला गेले तर त्यांचा मुंडे होऊ शकतो हेच या निवडीतून दिसले आहे. अनेक जिह्यांमध्ये निधी वाटपात झालेली मनमानी, शासनाने वाढीव निधी दिल्यानंतर अधिकची कामे न करता केलेली दुबार कामे, ठराविक भागांमध्ये विकासाला निधीच न देणे अशा प्रकारचा कारभार यापूर्वी झाला आहे. पालकमंत्री म्हणून या जिह्यांचा कारभार हाती घेताना मंत्र्यांनी त्याच्या जिह्याच्या आवश्यक बाबी शोधून त्यावर अधिकचा करण्याचा प्रयत्न केला तर सध्याची वाटे घालण्याची पद्धत बंद होईल आणि आवश्यक कामावर खर्च होऊन पालकमंत्री बदलल्याचे काही सकारात्मक परिणाम दिसतील.