गुणवत्ता तपासणीत 112 औषधे ‘नापास’
केंद्र, राज्य प्रयोगशाळांमध्ये नमुन्यांची तपासणी : छत्तीसगडमध्ये आढळले बनावट औषध
वृत्तसंस्था/ नवी दिल्ली
सरकारने देशातील औषधांच्या गुणवत्तेबाबत धक्कादायक माहिती उघड केली आहे. सप्टेंबर 2025 मध्ये केलेल्या तपासणीत औषधांचे 112 नमुने गुणवत्ता चाचणीत अपयशी ठरले आहेत. या 112 नमुन्यांपैकी 52 नमुने केंद्रीय औषध प्रयोगशाळेने तपासले, तर राज्य प्रयोगशाळांनी 60 नमुने तपासले. या प्रयोगशाळांना छत्तीसगडमधील एका औषधाचा नमुना बनावट असल्याचे आढळून आल्याचे आरोग्य मंत्रालयाने अहवालात म्हटले आहे. ही औषधे रुग्णांना बरे करण्याऐवजी हानी पोहोचवू शकतात, असा निष्कर्ष काढण्यात आला आहे.
औषधांच्या गुणवत्तेची तपासणी दरमहा केली जाते. सप्टेंबरमध्ये अनेक शहरांमधून औषधांचे नमुने गोळा करण्यात आले. या तपासणी चाचण्यांमध्ये 112 औषधे एक किंवा अधिक गुणवत्ता मापदंडांमध्ये नापास झाली आहेत. अर्थातच सदर औषधांमध्ये सक्रिय घटकाचे अपुरे प्रमाण किंवा इतर काही दोष आढळल्याचे अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले. यासंबंधी अधिक माहिती देताना, ही समस्या चाचणी केलेल्या बॅचेसपुरती मर्यादित असून कंपनीची इतर औषधे योग्य असल्याचा निर्वाळाही देण्यात आला आहे. या तपासणीचा बाजारात उपलब्ध असलेल्या इतर औषधांवर परिणाम होत नाही असेही स्पष्ट करण्यात आले आहे. यामध्ये अनेक मोठ्या कंपन्यांची औषधे समाविष्ट आहेत.
छत्तीसगडमध्ये बनावट औषध
छत्तीसगडमध्ये आढळलेले बनावट औषध एका विनापरवाना कंपनीने तयार केले होते. या कंपनीने दुसऱ्या कंपनीचे ब्रँड नाव वापरले. आरोग्य मंत्रालयाने हे प्रकरण गांभीर्याने घेत चौकशी सुरू केली आहे.
मध्य प्रदेशात गेल्या दोन महिन्यांत विषारी सिरपमुळे 26 मुलांचा मृत्यू झाला. त्यानंतर, अनेक राज्य सरकारांनी तीन खोकल्याच्या सिरपच्या विक्रीवर बंदी घातल्यानंतर औषधांच्या गुणवत्तेची चाचणी केली जात आहे. संपूर्ण औषध चाचणी प्रणाली अपग्रेड करण्यासाठी प्रस्ताव देखील तयार केला जात आहे.
औषधांच्या गुणवत्तेची तपासणी दरमहा केली जाते. सेंट्रल ड्रग्ज स्टँडर्ड कंट्रोल ऑर्गनायझेशन (सीडीएससीओ) औषधांच्या नमुन्यांची तपासणी करते. गुणवत्ता चाचणीत अपयशी ठरलेल्या किंवा बनावट आढळलेल्या औषधांची यादी ‘सीडीएससीओ’च्या वेबसाइटवर पोस्ट करण्यात आली आहे.
सावधानतेचे उपाय...
प्रिक्रिप्शन तपासा : औषध खरेदी करण्यापूर्वी बॅच नंबर आणि उत्पादन तारीख तपासा.
परवानाधारक मेडिकल स्टोअरमधून खरेदी : औषधांची खरेदी नेहमी विश्वसनीय स्टोअरमधून करा.
डॉक्टरांचा सल्ला घ्या : औषधाच्या गुणवत्तेबद्दल काही शंका असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा.